Sulukule İptaline Danıştaydan Onay

Danıştay Romanları yerinden eden tarihi Sulukule mahallesinin avan projesini iptal eden mahkeme kararını onadı.

 

İstanbul 4 . İdare Mahkemesi,  Sulukule projesini "kamu yararına" uygun değil diyerek Nisan 2012 yılında iptal etmişti. 

Fatih Belediyesi bu kararın yürütmesinin durdurulması için Danıştay'a başvurmuştu.

 

Ağustos 2013’te Danıştay 14. Daire, Belediyenin talebini reddetmişti.

Danıştay, şimdi de İstanbul 4. Daire’nin iptal kararını esastan onadı.



Ancak Fatih Belediyesi, daha Danıştay kararı gelmeden ağustos 2013’te yeni bir proje hazırlamış, bu proje koruma kurulundan geçmişti.

Bianet’e konuşan avukat Hilal Küey, ikinci projeye karşı da hem Mimarlar Odası hem de kendilerinin Sulukuleliler adına dava açtığını, o davanın sürdüğünü belirtti.

Küey, savunmalarında mahkemenin iptal ettiği avan proje ile yeni hazırlanan avan proje arasında herhangi bir farklılık olmadığını belirteceklerini söyledi.

 

Ne olmuştu?

 

Neslişah ve Hatice Sultan Mahalleleri'ni kapsayan Sulukule 2006'da Bakanlar Kurulu Kararıyla kentsel dönüşüm bölgesi ilan edildi.

Uzun süren bir sokak mücadelesi başladı. Dünya Mirası Komitesi, projeyle ilgili "sosyal dışlama, kentsel ranta el koyma ve soylulaştırma" yorumu yaptı.

 

Mayıs 2009'da Sulukule'de yıkımlar başladı ancak mahkeme yürütmeyi durdurma kararı vermedi. 

Mayıs 2010'da Özkar inşaata devredilen Sulukule'de TOKİ ile birlikte inşaatlar başladı.

Sulukule'den Taşoluk'taki TOKİ evlerine giden kiracı konumundaki 300 aileden ikisi hariç hepsi "ödeme güçlüğü" çekerek haklarını devrederek Balat- Karagümrük civarına geri dönmek zorunda kaldı.

Romanlar Kamulaştıma baskısı ile evlerini satmaya zorlandı, Direnenlerin azmini kırmak için alan moloz döküm yerine dönüştürüldü, Çeşitli inşaatlardan elde edilen molozlar şehir dışındaki döküm alanlarına götürülmesi gerekirken 90 dönümlük Sulukule proje alanına dökümeye başlanmıştı.

Suları elektrikleri kesilen, Yolları çöp ve molzla doldurulan mahalle sonunda teslim olmuştu.

 

Romanların açtığı dava, Mahkemeden  yürütmeyi durdurma kararı çıkmadığı için tarihi Sulukle mahallesinde Fatih belediyesi-TOKİ ile birlikte Özkar İnşaat'ın yaptığı binalar Eskidji müzayedesiyle satılmıştı.

 

Bu konuda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinde devam eden bir dava daha devam ediyor. AİHM Türkiyedeki davanın sonucu bekliyor, Uzmanlar AİHM'den yüklü bir tazminat cezası beklediklerini belirtiyorlar. 

Merak edilen AİHM'in Romanlara verilmesi için vereceği tazminatı kim ödeyecek?

50-80 bin TL civarında Mülkleri satın alan yeni mülk sahipleri mi? Fatih belediyesi mi? TOKİ 'mi?

İdare mahkemesinin iptal kararına tepki olarak, Vaktin Çevre ve şehircilik bakanı Erdoğan Bayraktar sözkonusu inşaatların bittiğini, Geri dönüşün olamayacağını, Tazminat söz konusu olacağını iddia etmişti. Dünyadaki örneklerine baktığımıza karşımıza büyük cezalar çıkıyor.

Sulukule'de zorla yerinden edilmeler Dünya Af örgütü de ilgileniyor. AİHM'nin vereceği karar göre Af örğütüde ağır bir taptırım kararı açıklaması beklenmektedir.

 

----

RADİKAL-Sulukule projesinin iptali, yıkımdan 9 yıl sonra onandı. Danıştay, Romanların evlerinden çıkarılıp şehir dışına sürülmesiyle sonuçlanan Sulukule projesiyle ilgili 3 yıl önce verilen iptal kararını oybirliğiyle onadı. Hürriyet'ten Ali Dağlar'ın haberine göre Romanların avukatı Hilal Küey “Projenin kamu yararına uygun olmadığı onanmış oldu. Projenin iptaliyle beraber hukuken yıkımı gerekiyor fakat fiilen imkânsız tabi. Hukuki süreç tamamlansın, AİHM’e taşırız” dedi.

İstanbul 4. İdare Mahkemesi, Sulukule projesini “kamu yararına” uygun değil diyerek Nisan 2012’de iptal etmişti. Fatih Belediyesi’nin, bu kararın yürütmesinin durdurulması için Danıştay’a yaptığı başvuru Danıştay 14. Dairesi tarafından 2013’te reddedimişti. Danıştay 4. Dairesi de 4. İdare Mahkemesi’nin Sulukule avan projesini iptal eden mahkeme kararını oybirliğiyle onadı. 15 günlük karar düzeltme talebi süresi var. Bu olası talep de reddedildiğinde karar kesinleşecek ve bugün çoğunlukla Suriyeli kiracıların oturduğu Sulukule’nin hukuksuz inşası tescillenecek. Kararda iptal kararının usul ve hukuka uygun olduğu vurgulandı. Fatih Belediyesi’nin iptal kararı çıkan davadan sonra küçük rotuşlarla yenilediği projeyle iptal edilip onanan proje arasında fark yok ve 2. projenin iptali için Mimarlar Odası ve Romanların açtığı dava devam ediyor.

SULUKULE’DE NE OLDU?

 

1000 yıllık Roman mahallesi Sulukule’deki dönüşüm şöyle gerçekleşti:

*22 Nisan 2006 tarihli Bakanlar Kurulu kararıyla “Yenileme Alanı” ilan edildi. Bölge halkı, bilim insanları, hukukçular ve uluslararası kuruluşların tüm karşı çıkışlarına rağmen yenileme avan projeleri Bölge Koruma Kurulu’nun 2 Kasım 2007 tarihli kararıyla onaylandı.

*UNESCO ICOMOS Dünya Mirası Komitesi proje için bölgeyi tarihi kimlik ve kültüründen soyutlayarak basit bir yenileme mantığıyla yok eden, kentsel ranta el koyma ve soylulaştırma tespiti yaptı. 

*Şubat 2008’de İstanbul Mimarlar Odası Sulukule yenileme avan projelerinin yürütmesinin durdurulması ve iptali için dava açtı. Yargı süreci devam ederken Mayıs 2009’da yıkımlar başladı.

*İstanbul 4’üncü İdare Mahkemesi 2 Haziran 2009’da yürütmeyi durdurma talebini gerekçesiz reddetti. *TOKİ, 2009 Eylül ayında yenileme avan projeleri ile inşaat ihalesine çıktı, 6 Ekim 2009 itibariyle Sulukule inşaat firmasına devredildi. 

*6 Mayıs 2010’da Fatih Belediye Başkanı Mustafa Demir’in temelini attığı inşaat başladı. 2 yılda hızla yükselen inşaatı bu süre içinde ne alınan 3 bilirkişi raporu, ne de dozerin önüne dikilen müze uzmanı arkeolog Şeniz Atik durduramadı. 

*Fatih Belediye Başkanlığı ile Kültür ve Turizm Bakanlığı aleyhine Sulukule projesinin iptaline ilişkin açılan üç ayrı dava, aynı gerekçelerle kabul edildi, projenin iptaline karar verildi.

*Belediye Başkanı Demir ve İstanbul Valisi 26 Haziran 2012’de kura çekimi yaptı. Romanlardan istimlak tehdidiyle metrekaresi 500 liradan 15-50 bin lira arasında satın alınan dairelerin yerine inşa edilen daireler 450-500 bin liradan yeni sakinleri tarafından satışa çıkarıldı.

*Proje Fatih’teki Sur Koruma Bandı’nda yer alan 90 bin metrekarelik bölgede, 640 konutu kapsıyordu. *Romanlar, bölgeden 60 kilometre uzaklıktaki Kayabaşı TOKİ konutlarına gönderildi. 

*Sulukule’nin yeni sakinleri arasında bir tarikat liderinden vekil oğluna, meclis üyelerine dek pek çok ismin yer aldığını Hürriyet ortaya çıkarmıştı.

*Romanlardan istimlak tehdidiyle metrekaresi 500 lira ile 15-50 bin TL arası rakamlarla satın alınan dairelerin yerine inşa edilen daireler 450-500 bin liradan satılıyor. Evlerin büyük bölümü şimdi Suriyeli mültecilere kiralanmış durumda.