Bulgaristan'a Satılan Evrak Meselesi
ÖZET: Daha çok “Muallim Cevdet” adıyla tanınan M. Cevdet İnançalp (1883-1935), Ahilik konulu çalışmalarıyla ünlü bir arşivcimizdir. Adını sık sık gündeme getiren bir hadise ise Bulgaristan’a Osmanlı arşiv belgelerinin hurda kâğıt olarak satılması üzerine başlattığı girişimdir. Bu girişim, Osmanlı arşiv belgelerinin hurda kâğıt olarak satılması sonrasında Türkiye’de arşiv belgelerinin korunması yolunda önemli adımların atılmasını sağlamıştır.
27 Ağustos 2021 - 14:23
İsmet Paşa’ya gönderdiği ünlü raporunda konunun önemini güçlü bir biçimde vurgulamıştır. Bu vesileyle başlayan çalışmalar ise Devlet Arşivleri konusundaki ilk çalışmaları başlatmıştır. Türk Tarih Kurumu Arşivinde bulunan birtakım belgeler konunun ayrıntılarını içinde barındırmaktadır.
Bu belgeler öncelikle Muallim M. Cevdet’in bu alandaki çabasını görünür kılmaktadır. Aynı zamanda Türkiye’de ilk arşivcilik çalışmalarının başlatılmasında Türk Tarih Kurumunun katkısına dair de önemli bilgiler sunmaktadır.
Çalışmamız TTK Arşivindeki altı adet belgeye dayanmakta ve makale sonunda bu belgelerin tıpkıbasımları ek olarak verilmektedir. 1931 tarihli ilk belge Muallim M. Cevdet’in Bulgaristan’a Osmanlı Arşiv belgelerinin satılmasının hemen akabinde İsmet Paşa’ya gönderdiği matbu bir rapordur.
Bu rapor M. Cevdet’in konuyla ilgili samimi hassasiyetini bütün açıklığıyla göstermektedir. İkinci belge 1934 tarihi taşımaktadır. İlk belgeden birkaç yıl sonrasında konuyla Türk Tarih Kurumunun ilgilendiğini göstermektedir.
Üçüncü belge ve ekindeki dördüncü belge TTK ve Muallim M. Cevdet’in yeni Türkiye’de arşivcilik alanındaki ilk çalışmalarını net bir biçimde yansıtmaktadır. Özellikle dördüncü belge Muallim Cevdet’in bir ömür boyu çalıştığı Türk Arşivlerini ne kadar yakından tanıdığının ve arşiv belgelerinin korunması yolundaki tavsiyelerinin ne kadar isabetli olduğunun bir delilidir.
1935 tarihli beşinci ve altıncı belgeler ise Muallim M. Cevdet’in başlattığı arşivcilik girişiminin sağlıklı bir biçimde ilerlediğini göstermektedir.
Türk Tarih Kurumunun arşivcilik alanındaki ilk çalışmaları desteklemesi de Muallim M. Cevdet’in çabalarının bir sonucudur. O, bu kurumun aslî üyelerindendi.
Nitekim TTK bünyesinde arşiv belgelerinin düzenlenmesi için oluşturulan heyete başkan olarak getirilmiş ve bu sıfatla yazdığı rapor, Ankara ve İstanbul’da oluşturulan Başbakanlık Devlet ve Osmanlı Arşivlerinin yapılandırılması sürecinde göz önünde tutulan bir dayanak olmuştur.
Anahtar Kelimeler: Muallim M. Cevdet, Osmanlı arşiv belgeleri, Türk tarih Kurumu, Bulgaristan, Türk Devlet Arşivleri.
ARAŞTIRMANIN TAMAMI İÇİN TIKLAYINIZ
Önce Yakmak İstediler Tıklayınız
YORUMLAR