İstanbul Süleymaniye Kütüphanesinde korunmakta olan elyazma eserlerin gerçek anlamda korunması, araştırma çalışmalarında doğal olarak yıpranma ve bakteri bulaşması nedeniyle bozulmanın önlenmesi için Bütün arşiv dijital ortama taşınıyor.
İl özel idarenin maddi katkıları ile ihale aşamasına gelen proje bittiğinde asırlık elyazması eserler, kolaylıkla bütün dünyanın hizmetine sunularak Osmanlı ve Öncesi kültürümüzün kütüphane raflarından araştırmacıların bilincine sunulmuş olacak.
Cumhuriyet döneminde Osmanlıca eğitimi ihmal edildiği için asırlık tarihimizin levhaları olan yazma eserlerimizi günümüz Türkçesine aktaracak araştırmacı sayısı her geçen gün azalarak bitme noktasına gelmişti.

Bu nedenle On yıllarca kütüphanenin kapılarını açan Türk araştırmacı bitmek üzereydi,
Son yıllarda Bazı üniversitelerin Osmanlıca eğitim vermesi, Bazı özel teşebbüs kurumların bu amaçla kurslar düzenlemiş olması sayesinde Osmanlıca okuyup yazan çoğaldı. bu vesileyle karanlıkta kalmış asırlık tarihimizi öğrenerek güncel bilince sunmak isteyen yeni araştırmacıların çokluğu karşısında hızla yıpranma konumuna giren yazma eserleri korumak için eserlerin dijital kopyalarının çıkarılma çalışması başlatıldı.

Kütüphane müdürlüğü bu dijital kopyaları öncelikle Kütüphanede oluşturulan merkezi bir data bankasına yüklüyor. araştırmacılar kendilerine tahsis edilen bilgisayarlardan bu data bankasına girerek araştırmalarını kolaylıkla yapabiliyorlar.
Bu şekilde kitaplara ulaşmak çok daha kolaylaşırken, arşiv bilgileri ile araştırmacılar bilmedikleri kaynaklar hakkında haberdar olacaklar.
Tarihi kültürümüzün yeni nesillere anlatılması için bu kaynakların gün yüzüne çıkması çok önemli, bu projeyi başlatanlara, bu konuda çalışma yapan araştırma görevlilerine fatihhaber olarak milletimiz adına teşekkür ederiz.

http://www.suleymaniye.gov.tr/

1550-1557 yılları arasında, Kanuni Sultan Süleyman'ın Mimar Koca Sinan'a yaptırdığı Osmanlı Mimarisinin şaheserlerinden birisi, belki de en önemlisi olan Süleymaniye Külliyesi; Câmi, Dâru'l-Kurrâ, Mekteb-i Sıbyân; Evvel, Sâni, Sâlis ve Râbi medreseleri; Tıb Medresesi, Dâru'ş-şifâ; Dârü'z-ziyafe; Tabhâne; Dâru'l-hadîs; Dâru'l-mülâzimiye, Hamam, Sinan'ın mütevâzı türbesi ve kapı üstlerinde bulunan bekçi evleri ile camiin kıblesindeki Kanuni'nin türbesi, Hürrem Sultan'ın türbesi ve kabristandan oluşan hazireden meydana gelmiştir.


KÜTÜPHANE

İstanbul'un çeşitli semtlerinde kurulmuş vakıf kütüphaneleri 1918 yılından sonra Külliyenin 1. ve 2. medreselerinde bir araya getirilerek, medreseden kütüphaneye geçiş süreci başlamıştır. Adını cami içindeki özel bölmede bulunan ve bu süreçte medreseye taşınan kitaplardan alan kütüphanemiz aslında 1583 tarihinde kurulmuştur. Bu güne kadar, sonradan yapılan bağışlarla birlikte Süleymaniye Kütüphanesindeki koleksiyon sayısı, 117 tanesi Osmanlı devrine ait olmak üzere 131’e ulaşmıştır.

Bunlar arasında çok sayıda padişah, şeyhulislam , kazasker, valide sultan, ağa, paşa, reisülküttab, medrese, tekke, dergah, vakıf, özel şahıs ve câmi kütüphanesi bulunmaktadır.

Süleymaniye kütüphanesi Türk-İslam Kültürünün ana kaynaklarından olan yazma ve kıymetli matbu eserleri bünyesinde barındıran, yerli ve yabancı araştırmacılara uluslar arası düzeyde hizmet sunan bir kuruluştur.

Kütüphanemizde cilt, tezhip, minyatür, hat, ebru ve levha gibi geleneksel sanatlarımızın en güzel örnekleri bulunmaktadır.

KÜTÜPHANE ESER SAYISI
(2008 yıl sonu itibariyle)

Sıra no Kütüphanesi Yazma Basma Yekün
1 Süleymaniye Kütüphanesi 73.172 51.893 125.065
2 Âtıf Efendi Kütüphanesi 3.228 24.790 28.018
3 Köprülü Kütüphanesi 2.775 856 3.631
4 Nuruosmaniye Kütüphanesi 5.053 2.669 7.722
5 Ragıp Paşa Kütüphanesi 1.274 11.259 12.533
6 Hacı Selim Ağa Kütüphanesi 2.887 1.615 4.502

HİZMETLER

- Kütüphanemiz Okuma Salonu, resmi tatiller ve Pazar hariç, her gün 08.30-23.00 saatleri arasında hizmet vermektedir. Ancak, saat 17:00'den sonra depolardan eser çıkartılmamaktadır. Okuma Salonu’nda bulunan Kullanıcı Terminalleri’nden, eserlerin görüntülerine dijital ortamda ulaşılabilmektedir.

- Eserlerin bibliyografik künye bilgilerine web sitemize girilerek ya da direkt olarak basılı kataloglardan, kart kataloglardan ve elektronik veri tabanından yapılan taramalarla erişilebilmektedir.

- Gündüz mesai saatlerinde, doğrudan yazma eserler üzerinde çalışmak isteyen okuyucularımızın, ‘Kitap İsteme Fişi’ doldurarak talep etmeleri halinde, Okuma Salonu’nda bulunan görevli memurlar aracılığı ile eserler kullanımlarına sunulmaktadır.

- Eserlerin elektronik kopyalarını almak isteyen okuyucularımızın talepleri; “Başvuru Formu”nu doldurmaları ve ücretini yatırmaları halinde, isteklerine göre CD veya mikrofilm olarak karşılanmaktadır.

- E-posta, mektup, faks ya da telefon ile eserlerin CD’lerini talepte bulunan okuyucularımızın istekleri de yerine getirilmektedir. Okuyucumuzun, talebine ait ücretin yatırıldığını gösteren dekontu faks olarak göndermesi halinde, çok seri olarak yazışma adreslerine kargo ile gönderilerek talepleri karşılanmaktadır.

- Öğretim dönemleri ile eşzamanlı olarak usta eğiticiler gözetiminde her yıl Ebru, Hüsn-ü Hat, Tezhip vb. kurslar düzenlenmektedir.

- Türk vatandaşları kimliklerini ibraz ederek; yabancı uyruklu okuyucularımız ise “İzin Formu” doldurarak kütüphanemiz kaynaklarından yararlanabilirler.

- Yazılı kültürümüzün en kıymetli ürünlerini ve örneklerini görmek isteyenler, web sayfamızdaki ‘Randevu Talep Formu’ nu doldurarak hafta içi her gün gruplar halinde, ‘Sergi Salonu’muzu, ‘Sergi Revakı’mızı ve ‘Süleymaniye Medrese Odası’nı ücretsiz ziyaret edebilirler.

- Güncel hizmetlerimiz web sayfamızdaki ‘Duyurular’ bölümünden takip edilebilir.

- Yurt içi ve yurt dışındaki kütüphanelerde bulunan yazmaların CD.lerini temin etmek isteyen araştırmacılar, Müdürlüğümüze başvuruda bulunabilirler.

- Elinizde bulunan Arapça, Osmanlıca ya da Farsça (Kitap, levha, ferman, berat, senet, hilye v.s) her türlü yazılı belge, -bir kültür hizmeti olmak üzere- tercüme, latinize edilir ve transkripsiyonu yapılır. Ayrıca bu eserler ücretsiz olarak digital ortama aktırılıp CD. leri kendilerine verilir

- Halkımızın elinde bulunan her türlü yazılı, tarihi kültür varlığının dijital kopyası ücretsiz olarak kendilerine verilir. Tamiri gerekenlere servis imkanları oranında teknik müdahale yapılır.

Müracaat Hizmetleri ve Okuma Salonu

Katalog, Lügat, Ansiklopedi gibi basılı müracaat kaynaklarının bulunduğu Okuma Salonu’muzda, geleneksel kütüphanecilik hizmetlerinin yanı sıra, elektronik veritabanımıza bağlı Kullanıcı Terminalleri’miz ile eserlerin bibliyoğrafik künye bilgilerine ve dijital görüntülerine de ulaşılabilmektedir.
Bu bölümde geleneksel müracaat hizmetinin yanı sıra, kütüphanemize gelen veya mektupla, faksla, telefonla, e-posta ile başvuruda bulunan araştırmacıların talepleri, doğrulanarak en kısa zamanda karşılanmaktadır.


Yazma ve Nadir Eserleri Elektronik Ortama Aktarma Bölümü

Bu bölümde yazma ve arabi harfli basma eserler dijital kameralar vasıtasıyla fotoğrafları çekilerek bilgisayar ortamına aktarılmaktadır. 2002 yılında başlatılan bu proje, 2003 yılı başında EVYAP Ailesi’nin desteği ile hız kazanmıştır. Şu an itibariyle 89.783 kitabın bilgisayar ortamına aktarılması işi tamamlanmıştır. Bu serviste iki vardiya halinde çalışmalar devam etmektedir.

Kataloglama ve Tasnif

Kütüphanemize bağış, devir, satın alma yoluyla ya da elektronik ortamda temin edilen eserlerin bibliyografik künye bilgileri tesbit edilerek kataloglanıp, DEWEY-Onlu tasnif sistemi’ne göre numaralandırılır.. Kütüphanemizde bulunan yaklaşık 125.000 eserin kart katalogları çıkartılmıştır. Bu eserlerin tesbit fişlerinde yer alan bilgiler, Yazma ve Nadir Eserleri Elektronik Ortama Aktarma Servisi tarafından veritabanımıza da aktarılmaktadır.

Bağış yapılan eserler, koleksiyon olacak nitelik ve sayıda ise, bağışlayanın ismi ile yeni bölüm açılmaktadır. Bağışlanan kitap sayısı az ise, satın alınanlarla beraber; eser el yazması ise ‘Yazma Bağışlar’, matbu ise ‘Basma Bağışlar’, batı dilleriyle yazılmış ise ‘Yabancı Diller’, latin harfli Türkçe ise ‘Yeni Eserler’ bölümüne kayıtları yapıldıktan sonra okuyucuların hizmetine sunulmaktadır.

Halkımızın elinde bulunan her türden yazılı kültür varlıkları için ‘Tescil Belgesi’ ücretsiz olarak bu birimde hazırlanmaktadır.

Gönüllü çalışmak ya da stajlarını kütüphanemizde yapmak üzere başvuran, üniversitelerdeki ilgili bölümlerin lisans öğrencileri bu serviste yetiştirilmektedir.

Mikrofilm Servisi

Mikrofilm Servisi 1950 yılında kurulmuştur. Türkiye'de kurulan ilk mikrofilm servisidir. Bu servisin faaliyete geçmesiyle muhtelif sebeplerden dolayı harap olmaya yüz tutmuş eserlerden başlamak üzere tek nüsha, müellif hattı, tezhip, minyatür ve hat bakımından kıymetli olan yazmaların mikrofilmleri çekilmeye başlanmıştır. Mikrofilm Arşivinde 5000 eserin filmi arşivlenmiştir.

Yazma ve Nadir Eserler Restorasyon ve Araştırma Merkezi

Bu bölüm zamanın yıpratıcı tesiriyle yaprakları kırılır hale gelmiş, cildi bozulmaya başlamış, tezhip ve cetvelleri ile şirâzesi bozulup dağılmış, rutûbetten yaprakları pamuklaşmış veya mantarlar oluşmuş, böcekler tarafından tahrip edilmiş ya da asitlenmiş tarihî, kıymetli yazma eserlerin, orijinallerine uygun olarak cilt ve kağıt restorasyonlarının yapıldığı merkezdir.


1956’da “Cilt ve Patoloji Servisi” adı altında kurulan bu servis, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın 1990 yılında aldığı kararla ‘Yazma ve Nadir Eserler Restorasyon ve Araştırma Merkezi’ne dönüştürülmüştür. Süleymaniye Kütüphanesi yazmalarıyla birlikte, İstanbul ve çeşitli illerimizdeki kütüphanelerde bulunan yazma eserlerin bakım ve onarımları, kapasitesi ölçüsünde bu merkezde yapılagelmektedir. Ayrıca bu bölümde yurt içi ve uluslar arası düzeyde çeşitli zamanlarda kurslar düzenlenmek suretiyle muhtelif yazma eser kütüphanelerine bu konuda eleman yetiştirilmektedir.

Gönüllü çalışmak ya da stajlarını kütüphanemizde yapmak üzere başvuran, üniversitelerdeki ilgili bölümlerin Lisans Öğrencileri bu serviste yetiştirilmektedir.

Yazma ve Nadir Eserler Patoloji ve Restorasyon Araştırma Merkezinde:

1- Patolojik Açıdan ;

a) Ülkemizde bulunan elyazmaları, nâdir basmalar, fermanlar, mürakkaalar, arşiv malzemesi gibi paha biçilmez değerdeki eserlerimizde kullanılmış olan kağıt, mürekkep, yapıştırıcı, boya ve deri cinslerinin araştırılması ve tesbit edilmesi;

b) Mantarlı, asitli, kurt yenikli, kirli ve lekeli, sayfaları yapışmış ya da taşlaşmış boya ve mürekkebi bozulmuş surette hasta olan kitap ve belgelerin hastalığını teşhis etmek, bozulmayı durdurmak ve iyileştirebilmek için çareler aranması;

c) Eserlerimizin onarımında kullanılacak kağıt, mürekkep yapıştırıcı, boya ve deri cinslerinin araştırılması, test ve ölçümlerinin yapılması;

d) Malzemelerin geçen zaman içinde eserler üzerinde yaptığı fiziksel, kimyasal, biyolojik ve diğer zararların incelenerek tesbit ve teşhis edilmesi;

e) Hastalıkların tedavisinde uygulanabilecek metotların geliştirilmesi;

f) Uygun kağıt üretiminin yapılması;

g) Bu eser ve belgelerin halen bulundukları veya muhafaza edilmek üzere yeni yapılacak binalardaki ortamların araştırılması ve bundan sonra çıkacak sonuçlara göre hareket edilmesi;

h) Araştırmaların çok uzun zaman alacağı ir gerçektir. Bu konuda dünyada en gelişmiş merkezlerden biri de İtalya'dır. İtalya'da 1937 yılında “Instituto di Patologia del Libro” isminde bir enstitü kurulmuştur. 1947 yılında modern laboratuarlarla genişletilen bu enstitü çalışmalarında elde ettiği sonuçları çeşitli yayınlarla ilim âlemine duyurmaktadır. Dünyada bu ve buna benzer yapılan yayımları takip etmek suretiyle yeni ilmi verilere zamanında kavuşulması amaçlanmaktadır.

2- Restorasyon Açısından;

a) Ülkemizde bulunan yazma ve değerli basma eserlerin, fermanların, murakkaaların, haritaların bakımı, tedavi ve onarımlarının yapılması;

b) Gerekiyorsa araştırma merkezinden de yardım alınarak öncelikle hastalığın teşhisinin yapılması;

c) Lüzum görülüyorsa dezenfekte edilmesi;

d) Hastalığın seyrinin ( bozulmanın) durdurulması;

e) Hastalık sebebiyle kitaplarda meydana gelen hasarların giderilmesi;

f) Sayfaların ve cildin orijinalitesi bozulmadan aslına uygun olarak onarımlarının yapılması amaçlanmaktadır.

BAĞLI KÜTÜPHANELER
(Pazar, Pazartesi ve resmi tatil günleri kapalıdır.)

Atıf Efendi Kütüphanesi /Vefa- 0212 527 38 07

Köprülü Kütüphanesi /Çemberlitaş- 0212 516 83 13

Nuruosmaniye Kütüphanesi /Eminönü.- 0212 527 20 04

Ragıp Paşa Kütüphanesi /Laleli- (Geçici kapalıdır.)

Hacı Selim Ağa Kütüphanesi/Üsküdar- 0216 341 06 04