.Mudanya Ateşkes
Antlaşması
•Büyük Taarruz'un ardından Batı
Anadolu'nun tamamı Yunanlılardan
arındırılmıştı.
•Artık sıra Boğazlar, İstanbul ve
Trakya'nın kurtarılmasına gelmişti.
• Ordumuz Çanakkale ve İstanbul üzerine
yürüdü. Boğazlar ve İstanbul Mondros
Ateşkes Anlaşması sonrası İngilizler
tarafından işgal edilmişti.
•Bu durumdan telaşlanan İngiltere
özellikle Boğazların kendisinde
kalmasını istiyordu. Ancak İngiltere
Anadolu'da artık yalnız kalmıştı.
•Bu nedenlerle, İngilizler ateşkes
görüşmelerinin başlamasını kabul
ettiler. Bursa'nın Mudanya ilçesinde bir
konferansın toplanması kararlaştırıldı.
•3 Ekim 1922 tarihinde toplanan
konferansa Türkiye adına Batı Cephesi
Komutanı İsmet Paşa katıldı.
•Konferansa İngiltere, Fransa ve İtalya
temsilcileri de katıldı.
•Asıl katılması gereken Yunanlılar
konferansa katılmayıp Mudanya
açıklarında bekleyen bir gemide sonucu
beklediler.
•Bir haftadan fazla süren konferans 11
Ekim 1922'de imzalandı.
Konferansta şu kararlar alındı:
1.Türkiye ve Yunanistan kuvvetleri
arasında süren silahlı çatışmalar
anlaşmanın yürürlüğe girmesi ile sona
erecek,
2.Doğu Trakya Meriç nehrinin sol
kıyısına kadar boşaltılacak ve Türkiye
Büyük Millet Meclisi Hükümetine
bırakılacak,
3.İstanbul ve Boğazlar, Türkiye Büyük
Millet Meclisi Hükümetine bırakılacak.
4.Türkler Doğu Trakya'da 800 jandarma
bulunduracak.
5.İtilaf Devletlerinin kuvvetleri barış
yapılıncaya kadar İstanbul'da bulunacak.
Sonuçları:
1.TBMM siyası bir zafer kazanmış oldu.
2.Türk vatanının paylaşılma tasarıları
sona erdi.
3.Mondros Ateşkes Anlaşması
geçerliliğini kaybetti. Yerine Mudanya
Ateşkes Anlaşması imzalandı.
4.Bu antlaşma ile İstanbul, Boğazlar ve
Doğu Trakya savaşsız olarak kurtarıldı.
5.Türk tarafına Lozan'da bir Barış
Antlaşması'nın yapılması için teklifte
bulunuldu.
Lozan Barış Antlaşması ve Önemi:
•İtilaf Devletlerinin çıkar elde
etmemesi için Lozan Konferansı'ndan
hemen önce Saltanat kaldırıldı (1 Kasım
1922). Böylece Türkiye'deki tek yönetim
merkezi TBMM oldu.
Konferansa Katılan Ülkeler:
•20 Kasım 1922'de toplanan konferansa
Türkiye, Yunanistan, İngiltere, Fransa,
İtalya, Japonya, Romanya ve Yugoslavya
katıldı. Boğazlar ile ilgili görüşmelere
ayrıca; Sovyet Rusya ile Bulgaristan
katıldı.
•Türkiye adına konferansa Dış işleri
Bakanı İsmet Paşa katıldı.
Türk tarafının konferanstan beklentileri
şunlardı:
•Misak-ı Milli'de belirlenen esasları
gerçekleştirmek,
•Kapitülasyonları kaldırmak,
•Doğu Anadolu'da bir Ermeni devleti
kurulmasına engel olmak,
•Yunanistan ile olan sorunları çözmek.
Türkiye, konferanstan önce
kapitülasyonlar ve Ermenilerin toprak
isteği konularında taviz verilmemesini,
bu konular istenen şekilde sonuçlanmazsa
konferansın terk edilmesini
kararlaştırdı.
Konferansta çözülmesi gereken üç
önemli konu vardı:
1.Türk-Yunan barışı,
2.Yeni Türk devletinin sahip olacağı
haklar,
3.Kapitülasyonların kaldırılması.
•İtilaf Devletlerinin katı tutumu
yüzünden 4 Şubat 1923'te görüşmeler
kesildi.
•Türk heyeti Ankara'ya geri döndü.
• Savaş durumunun yeniden başlaması
ihtimaline karşı savaş tedbirleri
alındı.
•İtilaf Devletlerinin 23 Nisan 1923'de
TBMM'yi yeniden daveti ile konferans
tekrar başladı.
24 Temmuz 1923'te Lozan Barış Antlaşması
imzalandı.
a) Sınırlarla ilgili maddeler:
•Trakya'da Yunanistan ile olan sınır,
Mudanya Ateşkes Anlaşması'nda belirlenen
şekliyle kabul edildi.
•Suriye sınırı Ankara Antlaşması'nda
belirlenen şekliyle kabul edildi.
•Irak sınırının Türkiye ile İngiltere
arasında yapılacak ikili görüşmelerle
belirlenmesi kararlaştırıldı.
•Irak sınırı 1926'da yapılan Ankara
Antlaşması ile çizildi.
b) Boğazlarla ilgili maddeler:
•Barış zamanında savaş gemileri hariç
bütün gemiler Boğazlardan serbestçe
geçebilecekti.
Savaş zamanında ise Türkiye Boğazlar
üzerinde istediği gibi davranma hakkına
sahip olacaktı.
•Boğazların her iki tarafı askerden
arındırılacaktı.
•Boğazların yönetimi başkanı Türk
olan uluslar arası “Boğazlar
Komisyonu”na bırakılacaktı.
c) Adalar ile ilgili madde:
•Bozcaada ve Gökçeada Türkiye'ye
verildi. Balkan Savaşları sonunda
kaybedilen adalardan Türk sınırına yakın
olanlar, askersiz hale getirildi.
d) Kapitülasyonlar ile ilgili madde:
•Kapitülasyonlar tamamen kaldırıldı.
e) Tazminat ile ilgili madde:
•Yunanistan'ın savaş tazminatı olarak
Karaağaç'ı vermesi kararlaştırıldı.
f) Ermeni Devleti ile ilgili madde:
•Doğu Anadolu'da bir Ermeni devletinin
kurulması fikrinden vazgeçildi. Bölgenin
Türk toprağı olduğu kabul edildi.
Türk tarihinde bir dönüm noktası olan
Lozan Konferansı sonunda;
1.Sevr Antlaşması ile çizilen sınırlar
yeniden belirlendi.
2.Bütün dünya ülkeleri yeni Türk
devletinin varlığını resmen tanıdı.
3.Askeri zaferler siyasi bir zaferle
bitirildi.
4.Lozan Barış Antlaşması işgalci
devletlere karşı büyük bir başarının
göstergesi idi. Bu yönüyle işgal
altındaki milletlere güzel bir örnek
oldu.
•Lozan Barış Antlaşması'nın ardından
İtilaf Devletlerinin son kalan
kuvvetleri de Anadolu'yu terk etti.
Mustafa Kemal'in dört yıl önceki sözleri
gerçek olmuştu. Geldikleri gibi
gittiler.
