SAVORANA YATI SON DURUMU

KAPTAN MUSTAFA ERBAŞ SAVARONADA

1938-1979
Savarona, İsmet İnönü'nün cumhurbaşkanlığı döneminde de Cumhurbaşkanlığı yatı olarak korundu. Hava saldırısına uğramaması için II. Dünya Savaşı boyunca İstanbul Boğazı'nda Kanlıca Koyu'nda demirli kaldı.

1946 seçimlerinden sonra Savarona politik tartışmalara konu oldu. 27 Aralık 1947’de Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde Savorana'nn durumu tartışıldı ve satılması talep edildi. Tamir ettirilip hastane ya da okul gemisi olarak kullanılıp kullanılamayacağının araştırılmasına karar verildi. Satılması talebi daha sonraki yıllarda da Meclis'te gündeme geldi. Basın, satılmasına tepki gösterdi ve satış gerçekleşmedi.

1950’de Demokrat Parti iktidara gelmesinden sonra Savarona, Mısırlı zenginlere kiraya verildi; ancak Atatürk’ün yadigarı olan yatta ölçüsüz eğlenceler düzenlenmesi tepkilere neden oldu. Celal Bayar’ın isteğiyle 1951 yılında okul gemisi olarak kullanılmak üzere Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’na devredildi.1951'de Güneş Dil adıyla eğitim gemisine çevrildi. 65 öğrenciyle Hindistan’ın Bombay şehrini ziyareti sırasında büyük ilgi ile karşılandı.

Yatta, yabancı devlet yetkilileri ağırlanmaya devam edildi. İran Şahı Rıza ve Şahbânu Süreyya 1956'da Savarona'da kaldı. Yunan Kralı Paulus, Irak Meliki II. Faysal bu yatta ağırlanan en tanınmış isimlerdendir.
Türkiye'nin üçüncü cumhurbaşkanı Celâl Bayar, Hazine adına 1954’deki Yugoslavya, 1955’deki Pakistan resmî ziyaretlerini bu gemiyle yaptı.

SAVARONA YATI ÖNCE     TSK    AİTKEN   İKEN YANDI VEYA YAKILDI. 
TAMAMEN    ENKAZA DÖNDÜ

SONRA DEVLETTE   SAHIP ÇIKMADI VE ALİAGAYA SOKUME GIDERKEN TAM İSMİ GİBİ KAHRAMAN OLAN KAHRAMAN SADIKOGLU TARAFINDAN YAP İŞLET DEVRET MODELIYLE SATIN ALINIP. TUZLADA KENDI TERSANESINDE YILLARCA CİDDİ PARALAR HARCANARAK ORJININE UYGUN OLARAK YENIDEN YAPILDI. 
VE BAKANLIKTAN 5 YILDIZLI OTELLERDE OLDUGU GIBI YAT KİRALAMA İŞLETME BELGESİ ALDI. 

ŞİMDİ SİZE SORUYORUM OTELDE ODAYI KİRALADIĞINIZDA YANININDA Kİ KADINDAN EVLİLİK BELGESİ İSTENİYORMU   ?  HAYIR                                                                                                                      
KAHRAMAN SADIKOĞLU BEY SOYU SOPU BELLİ BABADAN DEDEN KALMA BÜYÜK BİR ARMATOR AİLEDEN GELİR. BÖYLE ŞEYLERLE ASLA UĞRAŞMAZ.                                                                                                                    
BU GÜN SAVORANA VARSA ONUN SAYESİNDE VARDIR. 
BU LEKE ONA KASITLI OLARAK TEZGAHLANMISIR. 
AKİBİNDE YAT ONDAN ALINIRAK ERDOGANA TAHSİS EDİLMİŞTİR. 
ARAPLARI GEZDİRSİN DİYE
YUTUBE GİRİN   SAVORANA   CUMHURBAŞKANI YAZIN    SEYREDİN

(MUSTAFA ERBAŞ)

Savarona, gençlik yıllarını Avrupa'nın koylarında geçirdi. Hatta Atatürk'e tahsis edilmeden önce devlet başkanları arasında gerilime bile neden oldu. Adını Hint Okyanusu'nda yaşayan bir deniz kuşundan alan Savarona, ABD'li Emily Roebling Cadwallader tarafından Almanya'daki bir tersanede üretildi. 4 milyon dolara yapılan yat, 28 Mart 1931 tarihinde denize indirildi. Savarona ile dünyanın birçok denizini gezen Cadwallader, gümrük vergisinin yüksekliği nedeniyle yatını ABD'ye götüremeyince satmaya karar verdi. O yıllarda Atatürk için bir yat arayan yetkililer Savarona'nın satılık olduğunu öğrenince devreye girdi.

Bayan Cadwallader yatı Atatürk alacağı için fiyatını da düşürdü. Ancak o günlerde Hitler yönetimindeki Almanya yata haciz koymuştu. Araya ABD Başkanı Roosvelt girerek 'Eğer haczi kaldırmazsanız New York Limanı'ndaki Alman transatlantiğine el koyacağım' diyerek Savarona'nın Hamburg Limanı'ndaki tutsaklığını bitirdi. Savarona, Atatürk'le 1 Haziran 1938 günü Dolmabahçe önünde tanıştı.

YAKILDI, YAĞMALANDI
Atatürk yatta sadece altı hafta geçirebildi. Bu süre içinde devlet başkanlarını ağırladı, toplantılar yaptı. Rahatsızlığı nedeniyle zamanının çoğunu yatakta geçiren Atatürk'ün 'Bir çocuk oyuncağını bekler gibi bu yatı beklemiştim. Mezarım mı olacak bu tekne benim?' dediği de söyleniyor.

Atatürk'ün ölümünden sonra Ulaştırma Bakanlığı'na verilen Savarona, 1951 yılına kadar Cumhurbaşkanlığı yatı olarak korundu, o tarihten sonra da okul gemisi olarak kullanılması için donanmaya devredildi.

Savarona 65 öğrenciyle 1951 yılında Mısır'ın İskenderiye limanının ardından Suudi Arabistan, Pakistan ve Hindistan'da çeşitli limanları ziyaret etti. Sevgi gösterileriyle karşılandı her gittiği yerde ama onu uzun sürecek yalnızlık yılları bekliyordu.
Savarona Heybeliada açıklarında yalnızlığını yaşarken 3 Ekim 1979 tarihinde yandı. Oldukça şaibeli olan bu yangında Atatürk'ün birçok kişisel eşyası ve yatın içindeki değerli mobilyalar yok oldu. Gölcük Tersanesi'nde tamir ettirildi ancak içindeki antika malzemelerin büyük bir kısmı yoktu. 1986 yılında ise Deniz Müzesi'ne devredildi. 1989 yılında ise Kahraman Sadıkoğlu dönemi başladı.

Savarona'nın yangınıyla ilgili çok sayıda iddia dolaştı yıllarca. Kimi bunun bir sabotaj, kimi kaza kimi de yağma olduğunu söyledi. Yıllar sonra öğrendik ki Savarona'yı o dönem donanma içinde görevli bazı askerler yakmış. Emekli Koramiral Atilla Kıyat, kısa bir süre önce çıkan kitabında bu konuyla ilgili şunları anlatıyor:

'Savarona 1979 Ekim ayında Heybeliada önünde yandı. Terörün en yaygın olduğu, her yerin solcu-sağcı diye bölündüğü günler. Yangın söndürüldükten sonra gördük ki dışarısı olduğu gibi duruyor, içerisi yanmıştı. Ama sadece birkaç kişiden şüpheleniliyor ve onlar da çeşitli birliklere sürülüyor. Gemi Gölcük'e çekiliyor, fakat orada da kalbinden vurulmaya kalkılıyor. Türbin devrini pervane devrine indiren dişlilere çelik saplamalar koyuyorlar. Allah'tan personel anormalliğin farkına vararak denemeyi durduruyor. Bunun üzerine Deniz Kuvvetleri Komutanlığı da gemi personelini, komutandan erine kadar toptan değiştiriyor. Savarona'nın Komutanlığı'na da beni getirdiler.'

OKUL GEMİLERİ
Dünyanın birçok ülkesi tarihi ve manevi değeri olan gemilerini okul gemisi haline getiriyor. Okul gemileri hem genç donanmacıların eğitimine yardımcı oluyor hem de dünyanın farklı limanlarına giderek ülkelerinin tanıtımını katkıda bulunuyor.
İtalya'nın 78 yıllık yelkenlisi Amerigo Vespucci dünyadaki en ünlü eğitim gemilerinden biri. İtalya Livorno Deniz Harp Okulu'nda eğitim gören öğrenciler her yıl bu yelkenli ile dünya denizlerinde yelken basıyor. Şili de Pinochet döneminde işkence gemisi olarak kullanılan Esmeralda'yı eğitim gemisi olarak düzenledi. Esmeralda gittiği her ülkede yoğun ilgi görüyor. Savarona da kısa bir süre yeni donanmacılar yetiştirdi.
Esin  Gedik/Akşam

Yat niçin alınmıştır? Ertuğrul Yatı vazife göremeyecek bir vaziyette idi ve sefer emniyeti içinde bulunmadığı da salahiyetli kimseler tarafından katiyetle söyleniliyordu. Atatürk hasta idi, son demlerini yaşadığı mütahassısları tarafından hissolunmakta idi ve nihayet, gizli, gizli kulaktan kulağa vehim bir durum karşısında olduğumuz ifade olunuyordu. Bu zat, Atatürk hayatını ancak deniz havası almakla kurtaracağını mümkün görmekte ve öyle zannetmekte idi. İşte böyle bir zamanda Savarona yatının alınması bütün Meclis’ce ve benim kabinemce karar altına alınmıştı. Ben bu vazifeyi yaptığımdan dolayı ancak manevi zevk duymaktayım. ”
— Celal Bayar
TBMM Tutanak Dergisi 24. Birleşim 27.12.1947