1916 Trabzon Rus İşgali

Birinci Dünya Savaşı’nın ilk aylarında Sarıkamış taarruzunun başarısızlıkla
sonuçlanmasından sonra Rus ordusu Doğu Anadolu’yu işgale başlamıştı. 1916
yılı başından itibaren karadan Erzurum, denizden Trabzon vilayetlerine yönelik
başlatılan askeri harekat sonunda 18 Nisan 1916’da Trabzon Rus işgali altına
girmiştir. Rus işgaline maruz kalmamak üzere, işgale uğramamış batı
vilayetlerine doğru başlayan Müslüman Türk göçü, açlık, sefalet, salgın hastalık
ve ölümleri de beraberinde getirmişti. Yaklaşık iki yıllık bir süreyi yollarda
geçiren muhacirler, 18 Aralık 1917 tarihli Erzincan Mütarekesi’nden sonra Rus
ordusunun çekilmesi üzerine hicretten evlerine dönmek için yola çıkmışlardı.
Büyük acılar ve sefaletler çektikten sonra evlerine dönmeyi başarabilen Trabzon
muhacirleri, geride bıraktıklarından neredeyse hiçbir eser bulamamışlardı. Evleri
yakılıp yıkılmış, eşyaları talan edilmiş, yaşamlarını sürdürebilecek kadar bile
gıda maddesi bulmanın mümkün olmadığı ve salgın hastalıkların sokakları
kavurduğu bir memleket bulmuşlardı.