Sümbülefendi camii önündeki kaçaklar yıkıldı
Sümbülefendi camii kuzey cephesi zaman içinde işgal edilmiş, Kaçak binalar kulübeler Muhtarlık binası inşa edilmişti. Çarpık bir görüntü nihayet telafi edildi, Sümbül efendi hamamına kadar olan duvar dibi binaları, Muhtarlık kulübesi yıkılarak yeşil alana dönüştürüldü. Medreselerin arka cephesi duvar yüzeyindeki çarpıklıklar temizleniyor, Duvar yakında aslına uygun restore edilecek.

Külliye; içinde yer alan cami Osmanlının fethinden sonra ilk camiye çevrilen Bizans kiliselerindendir. Günümüzde cami içinde yer alan sütun ve sütun başları 5-6 Y.Yıl Bizans dönemine tarihlendirilmektedir. Bahçe içinde yer alan sarnıç ise 9. Y.yıl Bizans dönemi olarak düşünülmektedir. Külliye' nin Bizans döneminde San Andreas Kızlar Manastırının içinde yer aldığı bilinmektedir. Osmanlı döneminde önce kilise camiye çevrilmiş, bilahare medrese ve Tekke odaları, nihayetinde türbeler ve hazire yapılmıştır.Külliyenin günümüzde kuzeybatı tarafı çeşitli işyerleri (dükkanlar), güneybatı tarafı Koca Mustafa Paşa Hamamı ve otopark, güneydoğu tarafı ise hazire ve koca Mustafa Paşa İlkokulu ile çevrilidir.
Külliyenin çevresi İstanbul'daki son 50 yılda yaşanan çarpık kentleşmeden fazlası ile nasibini almıştır.
Sümbül Efendi Camii'nin ihtiyacını karşılamakta yetersiz kalan lavabo, tuvalet ve şadırvanları Fatih Belediyesi tarafından yenilenerek, vatandaşların hizmetine açıldı.

Kocamustafapaşa Camii, eskiden Ayios Andreas en te Krisei Manastırı ya da kısaca Aziz Andreas Manastırı (Yunanca: Μονὴ τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέου ἐν τῇ Κρίσει Monē tοu Hagiοu Andreοu en tē Krisei), halk arasında Sümbül Efendi Camii ya da Sümbül Efendi Türbesi olarak bilinir. Resmî adı Pîr Yusuf Sümbül Sinan Âsitânesi’dir.

İstanbul'un Kocamustafapaşa semtinde Doğu Roma döneminden kalma dinî bir yapıdır. Manastırın ne zaman yapıldığı bilinmemekle birlikte içinde bulunan 6. yüzyıla ait parçalar ve sütun başlıkları burada 6. yüzyılın bir ibadet yerinin olduğunu ispatlamaktadır. Manastır adını Bizans halkına Hristiyanlığı kabul ettirdiğine inanılan Hagios Andreas en te Krisei adındaki havariden almıştır.

İkonoklazm akımı sırasında bir hayli tahrip edilmiştir. Latin istilasından sonra ciddi bir onarımdan geçmiş günümüzde Koca Mustafa Paşa Camii'nin esasını oluşturan kilise inşa edilmiştir. İstanbul'un fethine kadar manastır ve kilise olarak faaliyet gösteren bina 1486'da camiye dönüştürülmüştür.

Üç avlu kapısı, iki giriş kapısı vardır. Giriş kapıları camekanlı bölmedendir. Bu kapılar son cemaat yerine açılır ve buradan iki kapıyla camiye girilir. Kürsü, minber, müezzin mahfili ahşaptır. İki kapı arasındaki mermer kitabe avlunun ortasındaki şadırvana bakar. Kocamustafa kapısından girişte sağ ve solda hazire ve sağda metruk ahşap ev bulunmaktadır. Ev şimdi restorasyon edilmiştir.

Kubbe 4 sütuna yaslanır, iki apsid, iki nartekslidir. Sütun başlıkları yapraklı, monogramlıdır. Minare ortadadır. Sağda Safiye Sultan Türbesi, avluda Halvetîye'nin Sümbülîye kolunun pîri, 1493'te vefat eden Pîr Yusuf Sümbül Sinanüddîn Efendi başta olmak üzere, Sümbülîye büyüklerinin türbeleri bulunmaktadır. Sümbül Efendi Türbesi ile şadırvan arasında korumaya alınmış 500 yıllık selvi ve yanında beyaz mermer sütundan tarihi çeşme bulunur.
Koca Mustafa Paşa Camisi'nin avlusunda, 2000 yıllık olduğu söylenegelen bir Çınar ağacı vardır ve onun altında da Hz. Muhammed As. torunu ve Fatıma ile Ali’nin oğulları olan Hüseyin'in torunlarının kabirleri bulunmaktadır.
Ayrıca avlusunda Konstantin'in müslüman olduktan sonra Sarı Sıdıka ismini alan Katerina ismindeki kızının mezarıda bulunmaktadır.
YORUMLAR